Skąd ta zmiana? Krótki kontekst regulacyjny

• Imbalance settlement co 15 minut. Już od 1 stycznia 2025 r. kolejne państwa wdrażały 15-minutowy imbalance settlement period (ISP) – wymóg wynikający z unijnego kodeksu EB GL (Electricity Balancing Guideline), który przewiduje ujednolicenie ISP i zgranie go z jednostką czasu rynku (MTU). Przykładowo operator francuski RTE potwierdził przejście na 15-minutowe ISP z początkiem roku.
• 15-minutowy MTU w SDAC. Warunkiem przejścia na kwadranse w rynku dnia następnego była decyzja ACER w sprawie metodologii produktów SDAC (art. 40 CACM), wydana we wrześniu 2024 r., która otworzyła drogę do wprowadzenia 15-minutowych produktów w SDAC. Równolegle, w marcu 2025 r., ACER przyjął decyzję w sprawie produktów w jednolitym handlu wewnątrz-dobowym (SIDC), gdzie 15-minutowe produkty są już standardem.
• Go-live 30.09/01.10.2025. Operatorzy rynku i giełdy (NEMO/TSO) potwierdzili udane uruchomienie 15-minutowego MTU w SDAC na sesji z 30 września (dla dostawy 1 października). Komisja Europejska podkreśliła, że ceny dnia następnego będą teraz kalkulowane co 15 minut, lepiej odzwierciedlając zmienność generacji i popytu.

Co dokładnie się zmieniło w praktyce?

• Ceny D-1 co 15 minut. Zamiast 24 punktów cenowych na dobę mamy ich 96. To skraca „oczko” czasowe, do którego składane są oferty energii w SDAC, i zbliża rynek dzienny do profilu pracy OZE.
• Lepsze sprzężenie z rynkiem wewnątrz-dobowym. Skoro intraday od dawna handluje w 15 minutach, ujednolicenie MTU z D-1 zmniejsza arbitraż wynikający z rozbieżności interwałów i ułatwia optymalizację portfeli.
• Większe wymagania IT i operacyjne. Przejście na 96 slotów wymagało przebudowy systemów biddingowych i rozliczeniowych po stronie NEMO/TSO (co potwierdzają komunikaty MCSC/EPEX), ale podobne inwestycje dotykają też sprzedawców, BRP i operatorów aktywów elastycznych.

Dlaczego to jest dobra wiadomość dla magazynów energii?

1. Gęstsza siatka cen = więcej „mikro-okienek” arbitrażu. Krótsze interwały precyzyjniej wyceniają krótkie piki i dołki cenowe, co zwiększa potencjał przychodów z arbitrażu energią, zwłaszcza dla szybkich BESS. Analitycy branżowi wprost wskazują na wzrost „value of flexibility” wraz z przejściem na 15 min.
2. Lepsze dopasowanie do OZE i do centrów danych. Większa dynamika rynku premiuje zasoby zdolne do szybkiej reakcji na zmienność generacji wiatrowej i PV oraz skoki zapotrzebowania (m.in. data centers). To naturalna przestrzeń gry dla cyklicznych magazynów.
3. Precyzyjniejsze zarządzanie degradacją. Krótsze cykle oznaczają mniejsze głębokości rozładowania na cykl i większą możliwość „cięcia ogonów” (peak shaving) bez konieczności pełnych cykli — to ułatwia utrzymanie żywotności ogniw przy zachowaniu przychodów (wniosek operacyjny wynikający z charakterystyki profili cenowych 15-min).
4. Synergia z usługami systemowymi. Ujednolicenie ISP z MTU redukuje ryzyko nieplanowanych odchyleń BRP i sprzyja łączeniu strumieni przychodów: arbitraż D-1 + intraday + FCR/aFRR, zwłaszcza w strefach o rosnącej podaży krótkoterminowych produktów. (wniosek na podstawie spójności ISP/MTU i rozszerzenia 15-min produktów w SIDC).

Wąskie gardła i ryzyka

• Fragmentacja płynności. 96 indeksów cenowych zwiększa złożoność ofertowania; przy niedojrzałej płynności na niektórych granicach może rosnąć zmienność spreadów między kwadransami. (wniosek na podstawie charakterystyki przejścia SDAC na 15-min MTU i komunikatów EPEX/SDAC o fazie „monitoringu stabilności” po starcie).
• Wymogi danych i prognozowania. Modele prognoz generacji PV/wiatru i popytu muszą zejść do skali 1–5 min wejściowo i 15 min wyjściowo. Błędy forecastingu szybciej materializują się w kosztach niezbilansowania, które rozliczane są już co kwadrans.
• Modernizacja infrastruktury IT/OT. Więcej ofert, zleceń i rozliczeń na dobę to większe wolumeny danych i wymagania wobec EMS/SCADA, interfejsów NEMO/TSO i automatyzacji tradingu; MCSC raportował gotowość, ale po wdrożeniu zapowiedziano uważny monitoring.

Przykłady z rynków europejskich

• Francja – 15-min ISP od 1.01.2025. RTE oficjalnie potwierdził skrócenie okresu rozliczenia niezbilansowania do 15 min, wpisując się w unijny harmonogram EB GL. To bezpośrednio obniża „karę” za krótkookresowe odchylenia poprawnie skompensowane elastycznością w tym samym kwadransie.
• Paneuropejski SDAC – kwadranse w D-1 już działają. NEMO/TSO (m.in. EPEX SPOT) ogłosiły sukces startu 15-min MTU na rynku dnia następnego. To ważne także dla operatorów transgranicznych projektów PV+BESS – alokacja mocy przesyłowych i wycena różnic cenowych odbywają się teraz w krótszych „ocz­kach”.

Co to oznacza dla deweloperów i operatorów BESS – lista kontrolna na Q4 2025 / 2026

1. Strategie ofertowe „na kwadrans”. Przegląd algorytmów biddingowych: więcej slotów, mniejsze wolumeny, częstsze aktualizacje. Testy na danych z SDAC po 1.10.2025 + kalibracja względem intraday. (Energy)
2. Prognozy i automatyzacja. Aktualizacja modeli prognostycznych (PV/wietr, cen, obciążeń) do rozdzielczości 15 min; automatyczne reoptymalizacje harmonogramów ładowania/rozładowania co kwadrans.
3. Kontrakty i rozliczenia. Weryfikacja zapisów PPA/tollingu/route-to-market: indeksacja do 15-min, zasady „firmness”, tolerancje odchyleń, KPI dostępności na poziomie kwartalnym.
4. Zgodność z EB GL i procesami BRP. Upewnij się, że profile zgłoszeń grafikowych, pomiarów i settlementu są kwadransowe i spójne z ISP – to minimalizuje ryzyko kosztów niezbilansowania. (hops.hr)
5. Model przychodów z usług systemowych. Sprawdź możliwości łączenia arbitrażu D-1 z SIDC i rezerwami regulacyjnymi (FCR/aFRR), bo 15-min MTU/ISP poprawia „zszycie” rynków. (nemo-committee.eu)
6. Benchmark rynków. Śledź komunikaty SDAC/EPEX oraz krajowych operatorów w pierwszych tygodniach po wdrożeniu – to źródło danych o stabilności systemów, płynności i realnych spreadach kwartalnych. (epexspot.com)

Horyzont dalszych zmian

ACER i podmioty SDAC zapowiedziały, że po wdrożeniu 15-min MTU będą kontynuować prace rozwojowe (m.in. nad dalszą optymalizacją produktów i integracją z procesami bilansowania). W najbliższych miesiącach branża będzie obserwować, jak nowa granularność przekłada się na wolumeny i zmienność, a także na modele finansowania projektów BESS w Europie. Już dziś analizy branżowe wskazują, że przejście na kwadranse wzmacnia tezę o rosnącej wartości elastyczności.

---

najważniejsze daty i dokumenty

• EB GL – art. 53: obowiązek 15-min ISP i zgrania granic MTU/ISP po upływie okresów przejściowych. (hops.hr)
• ACER (25.09.2024): decyzja ws. produktów SDAC – umożliwienie 15-min MTU w D-1. (eepublicdownloads.blob.core.windows.net)
• ACER (27.03.2025): decyzja ws. produktów SIDC – 15-min w intraday. (nemo-committee.eu)
• Go-live 15-min MTU w SDAC: sesja 30.09.2025 (dostawa 01.10.2025); potwierdzenia ENTSO-E/NEMO/EPEX. (entsoe.eu)
• Komisja Europejska (01.10.2025): komunikat o przejściu dnia następnego na 15-min interwały. (Energy)
• Francja (01.01.2025): RTE wdraża 15-min ISP. (Portail Services RTE)